Psikoloji, günümüzde hızla gelişen meslek alanları arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Toplumsal süreçlerin ve toplumda yaşanan sorunların hemen hepsi insan davranışıyla ilişkili olduğu için psikolojinin çok fazla sayıda çalışma alanı bulunmaktadır.
Psikoloji Bölümü mezunları, liselerde, yüksekokullarda ve üniversitelerde psikoloji disiplinini öğreten eğitimciler / akademisyenler olarak; üniversitelerde ve resmi ve sivil kurumların araştırma birimlerinde insan davranışları konusunda temel ve uygulamalı araştırmalar yapan araştırmacılar olarak; uzmanlık derecelerine göre çeşitli kurumlarda meslek elemanı, yönetici, danışman ve bilirkişi olarak çalışabilirler.
Ülkemizde yürürlükte olan yasalar çerçevesinde, psikoloji lisans programından mezun olanlar kamu kurumlarında psikolog olarak çalışabilmektedir. Türkiye’de psikoloji bölümlerinden mezun olanların istihdam alanları şöyle sıralanabilir:
- Akademik kadrolar (araştırma görevlisi)
- Sağlık hizmetleri (hastane, klinik, psikolojik danışma merkezleri)
- Çocuklara yönelik hizmetler (okul öncesi eğitim kurumları, çocuk yuvası ve yetiştirme yurtları, vb.)
- Danışmanlık, rehberlik hizmetleri; özel gruplar (adli psikoloji uygulamaları, huzurevi, zihinsel engelliler vb.)
- Endüstri (insan kaynakları, halkla ilişkiler vb.)
- Diğer (psikoteknik değerlendirme, reklamcılık, özel araştırma şirketleri, yerel yönetimler, basın/yayın vb.) Modern dünyada standart olan durum, dört yıllık psikoloji lisans programından mezun olanların herhangi bir alanda uzmanlaşarak yani en az yüksek lisans (ya da bazı durumlarda doktora) derecesi alarak o alanda çalışmasıdır. Psikolojinin uzmanlık alanlarından bazıları ve çalışma konuları aşağıda özetlenmektedir:
- Klinik psikoloji: Klinik psikologlar, zihinsel, davranışsal ve duygusal sorunları ya da rahatsızlıkları olan bireyleri değerlendirip, psikoterapi, psikoeğitim, koruyucu ruh sağlığı uygulamaları gibi farklı yöntemlerle bu sorunlarının üstesinden gelmelerine yardımcı olurlar.
- Gelişim psikolojisi: Gelişim psikologları doğum öncesinden başlayarak ölüme kadar uzanan yaşam süresinde insan gelişiminin evreleri üzerinde çalışırlar. Gelişim psikologları yaşa bağlı davranış değişikliklerinin tanımlanması, açıklanması ve ölçülmesiyle ilgilenirler. Gelişimdeki evrensel nitelikler, kültürel ve bireysel farklılıklar üzerinde çalışırlar.
- Sosyal Psikoloji: Sosyal psikologlar insanların birbirleri ile nasıl etkileşime girdikleri ve sosyal çevrelerinden nasıl etkilendikleriyle ilgilenirler. Bireyleri, grupları ve grup davranışını, tutumları, önyargıları ve bunların oluşumu ile değişimini incelerler. Arkadaşlık, ikili ilişkiler, çekicilik ve saldırganlık gibi konular üzerinde araştırma yaparlar.
- Bilişsel/Deneysel Psikoloji: Bilişsel psikoloji algılama, dikkat, dil, bellek, düşünme gibi zihinsel süreçleri inceleyen uzmanlık alanıdır. Bilişsel psikologlar insanların bilgiyi anlama, saklama ve bilincine geri getirmeleriyle ilgilenirler.
- Endüstri/Örgüt Psikolojisi: İş yaşamını iyileştirme ve üretimi arttırma amacıyla psikolojik ilkeleri iş yaşamına uygularlar. Plan yapma, kaliteli yönetim, örgütsel değişim gibi alanlarda eleman örgütlenmesi ve eğitimi konularında çeşitli örgütlere yardımcı olurlar. İlgileri arasında, örgütsel yapı, iş verimi, iş doyumu, tüketici davranışı, personel seçimi ve personelin geliştirilmesi gibi konular yer almaktadır.
- Adli Psikoloji: Yasal konulara ve sorunlara psikolojinin ilkelerini uygulamak üzere hukuk ile psikoloji arasında kurulan ilişkiden doğan bir alandır.
- Nöropsikoloji: Nöropsikologlar, biyolojik sistemler ile zihnin işlevi ve davranış arasındaki ilişkiyi incelerler. Beynin biyokimyasal mekanizmaları, beyin yapılarının fonksiyonları, kimyasal ve fiziksel değişikliklerin davranışlara ve duygulara etkisini araştırırlar.
- Sağlık Psikolojisi: Sağlığı ve hastalığı etkileyen biyolojik, psikolojik ve sosyal etmenlerle ilgilenirler.
- Trafik Psikolojisi: Trafik psikolojisi, psikoloji ilkelerinin trafik ve yol güvenliği alanına uygulanmasıdır (sürücü yeteneklerinin psikoteknik değerlendirilmesi, sürücülük tarzları ve trafikte risk alma davranışı, sürücü eğitimi ve rehabilitasyonu, trafik güvenliği için bilinçlendirme, trafik yasalarını yapan ve uygulayanlara danışmanlık, trafikle ilgili davranış tutum yetenek ve becerileri ölçme araçları geliştirme).
- Psikometri: Psikometristler, psikolojik bilginin elde edilmesi ve uygulanması sırasında kullanılacak teknik ve yöntemler üzerinde çalışırlar. Zeka, kişilik, yetenek ve diğer alanlardaki testleri geliştirirler.